Jak stworzyć scenariusz szkolenia e-learningowego? 

Praca nad scenariuszem to kluczowy etap tworzenia nie tylko szkoleń dedykowanych, ale również wszelkich projektów multimedialnych. Jest o tyle istotny, że stanowi wytyczne do dalszych prac dla innych specjalistów – grafików, testerów czy programistów. Bez scenariusza żadne szkolenie e-learningowe nie mogłoby powstać. Jak wygląda proces tworzenia scenariuszy do szkoleń e-learningowych? Dlaczego jest on tak ważny i w jaki sposób wpływa na finalny kształt produktu? O tym rozmawiamy z Agnieszką Budzyńską, scenarzystką szkoleń e-learningowych w GroMar. 

Dlaczego scenariusz odgrywa fundamentalną rolę w tworzeniu szkoleń e-learningowych?

Scenariusz jest punktem wyjścia dla każdego szkolenia. Po pierwsze, w scenariuszu zbieramy i porządkujemy wszystko, co ma się znaleźć w szkoleniu. Mogłoby się wydawać, że scenariusz to tylko poukładane treści merytoryczne, ale to o wiele więcej. Uwzględniamy podział tych treści na poszczególne ekrany, opisujemy cały plan działania i tego, co ma się wydarzyć w szkoleniu, jakie aktywności mają się pojawić, w jaki sposób mają zostać wyświetlone. Po drugie, skupiamy się też na oprawie multimedialnej i layoucie, uwzględniamy opis całego układu graficznego i jego zgodność z identyfikacją wizualną klienta. Jest sporo elementów, które należy zawrzeć w scenariuszu, bo są one podstawą do dalszej pracy nad szkoleniem.

W jaki sposób scenariusz wpływa na zaangażowanie uczestników szkolenia? Co jest tym kluczowym elementem, który powoduje, że szkolenie będzie dla nich atrakcyjne? 

W szkoleniach dedykowanych duży nacisk stawiamy na interaktywność i akcje, które motywują użytkownika do aktywnego przejścia przez szkolenie, a nie tylko „przeklikania go”. 

W scenariuszu opisujemy wszelkie aktywności związane zarówno z poszczególnymi elementami szkolenia, jak i te wymagające działania ze strony użytkownika. Chodzi o to, co dzieje się na ekranie. Czy pojawiają dymki, pop upy albo chmurki z tekstem, dodatkowe grafiki czy filmy do odtworzenia. Jeśli tak, to w jaki sposób to się dzieje i w którym miejscu. Czy wjeżdżają z góry, z dołu, czy z boku, czy są animowane. Uwzględniamy również to, czy użytkownik musi coś kliknąć, uzupełnić, wpisać, czyli wszystko, co wymaga jego aktywności i zaangażowania.

Cała dynamika szkolenia i jego interaktywność powodują aktywizację uczestników. W tej aktywizacji przydatne będą również wszelkiego rodzaju quizy, testy, gry i ćwiczenia. Pomogą one również w uporządkowaniu i powtórzeniu wiedzy oraz sprawdzeniu jej poziomu. Wykorzystujemy także elementy wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości, które angażują wszystkie zmysły i wzmacniają doświadczenia edukacyjne. 

Dzięki interaktywności szkolenia użytkownicy nie tylko chętniej się uczą, ale zdobywają wiedzę, która ma praktyczne zastosowanie. Mogą poznać konsekwencje swoich zachowań i uniknąć błędów w realnych sytuacjach. W jaki sposób?

Praktyczne umiejętności najlepiej zdobywamy przez doświadczenie, dlatego uwzględnienie w szkoleniu sytuacji “z życia wziętej” pomaga taką wiedzę zdobyć. Świetnie sprawdzają się tutaj ćwiczenia typu „case study”. Pozwalają one rozwiązać praktyczny problem na podstawie zdobytej wiedzy teoretycznej.

Przykładowo polecenie w ćwiczeniu tego typu może brzmieć:

Podczas wykonywania obowiązków pracowniczych wyczuwasz wyraźny zapach dymu. Co robisz? Przypomnij sobie procedury BHP i rozwiąż ćwiczenie.

Zmusi ono uczestnika do sięgnięcia do wiedzy teoretycznej i sprawdzi, czy będzie umiał zastosować tę wiedzę w życiu. 

Jeszcze lepiej będzie, gdy takie ćwiczenie zaprojektowane zostanie jako wirtualna symulacja i pozwoli uczestnikowi wcielić się w daną postać/pracownika. W ten sposób dobrze jest ćwiczyć np. przechodzenie przez różnego rodzaju procedury bezpieczeństwa. Dzięki odpowiedniemu pomysłowi opisanemu w scenariuszu, uczestnik szkolenia dowie się np. co go czeka, jeśli danej procedury nie będzie przestrzegać. I z pewnością lepiej zapamięta ze szkolenia obraz i dźwięk wybuchu, niż opis podany suchym tekstem: Twoje działanie doprowadziło do wybuchu. 

Stworzyłaś już kilkaset scenariuszy do szkoleń e-learningowych i innych materiałów edukacyjnych. Jak wygląda Twoja praca scenarzystki i co Twoim zdaniem jest w niej największym wyzwaniem? Czy taki scenariusz może stworzyć każdy, nawet bez odpowiedniego doświadczenia w tym obszarze? 

Praca scenarzysty jest pracą koncepcyjną. Wymaga wyobraźni i, według mnie, jest to podstawa w tym zawodzie. Niezwykle ważne są też uważność, skrupulatność oraz bardzo dobra znajomość języka. Idealnie byłoby, gdyby scenarzysta był również metodykiem i wiedział, jak przekazywać wiedzę, aby wchodziła do głowy.

Każdy może stworzyć scenariusz, bo wszyscy potrafimy pisać, ale czy spod każdego pióra wyjdzie odpowiednio dobry tekst?

Nawiązując do potrzebnych cech czy umiejętności… Wyobraźnia potrzebna jest do przetworzenia treści merytorycznej, często napisanej litym tekstem, na odpowiednie szkolenie – z postaciami, dialogami, grafikami, czy akcją – a więc na stworzenie koncepcji. Taki tekst, np. prezentujący nowy bankowy produkt, może stać się historyjką dziejącą się na dalekiej pustyni czy na morzu lub nowoczesnym, dynamicznym kursem przypominającym spot reklamowy. Wszystko zależy od wyobraźni scenarzysty oraz – a jakże – oczekiwań klienta. Na etapie koncepcji liczy się kreatywność, znajomość branży i jej realiów, czyli tego – co oraz w jaki sposób da się przełożyć na e-learning.

Uważność i skrupulatność pozwolą zawrzeć w scenariuszu wszystkie istotne treści (bo przecież nie zawsze przekazany materiał trzeba wykorzystywać w całości), a znajomość języka polskiego i umiejętność operowania słowem, czyli tzw. lekkie pióro, ułatwią cały proces pisania. Teksty mają być bowiem napisane dobrą polszczyzną, dialogi interesujące, niejako wciągające odbiorcę w treść, a instrukcje zrozumiałe dla pierwszych odbiorców scenariusza, którzy zaczną go przetwarzać, czyli np. grafika – i dalej – programisty.

W pracy scenarzysty istotne są także kompetencje edytorskie. Ważny jest wygląd tekstu, który zostanie przeklejony do szkolenia, czyli np. punktory w odpowiednim miejscu. Tekst powinien zostać poddany też korekcie i redakcji, żeby uniknąć brakujących przecinków zmieniających sens zdania, czy literówek zmieniającym sens wyrazu. Jeśli scenarzysta starannie przygotuje tekst, ograniczy to późniejsze możliwe poprawki a tym samym czas wykonania szkolenia. Być może obecnie, gdy piszemy szybko, bez polskich znaków i niestarannie, głównie w komunikatorach, nie wydaje się to ważne, jednak pamiętajmy, że już same znaki przestankowe mogą zmienić sens wypowiedzi, np.:

Powiesić? Nie, ułaskawić.

Powiesić. Nie ułaskawić.

A jeśli o poprawkach mowa, to cóż… im więcej błędów w scenariuszu, tym więcej w szkoleniu, a tym samym więcej poprawek – dla grafika, programisty, czy lektora.

Jeśli wszyscy zawiodą, bo nie jesteśmy doskonali, to na samym końcu tego łańcucha znajdziemy niedocenianych często testerów. To do nich należy wyłapanie przeoczonych wcześniej usterek i przekazanie ich do poprawki.

Zatem tworzenie scenariusza zdecydowanie lepiej oddać w ręce profesjonalistów…

Zdecydowanie tak. Wtedy mamy pewność, że unikniemy błędów, a nawet jeśli się pojawią, zostaną odpowiednio wcześniej wyłapane i naprawione. A to wszystko zasługa całego zespołu ekspertów, który czuwa nad każdym etapem tworzenia szkoleń dedykowanych. Tekst będzie poprawny gramatycznie, postać proporcjonalna, a film odtwarzany płynnie. Nie ma nic gorszego w e-learningu niż nieprofesjonalne szkolenie. Błędy ortograficzne, odgłos stukania młotkiem w tle wykładu, nieotwierający się .pdf. To tylko kilka przykładów, które mogą sprawić, że odechce nam się szkolić. Także – tak. Zdecydowanie oddałabym pisanie scenariuszy w ręce profesjonalistów.

Rozmawiała: Natalia Merk, Senior Content Marketing Specialist w GroMar

Stworzenie scenariusza do szkolenia e-learningowego to nie lada wyzwanie. Cały proces projektowania jest złożony i wieloetapowy, ale gwarantuje najwyższą jakość realizacji. Jeśli chcesz, aby szkolenia w Twojej firmie były idealnie dopasowane do jej potrzeb i procedur, wybierz dedykowane szkolenia online od GroMar. Stworzymy nie tylko koncepcję i scenariusz szkolenia, ale produkt klasy premium, który spełnia nawet najbardziej wymagające potrzeby edukacyjne. Postaw na nowy wymiar e-learningu. Skontaktuj się z nami i porozmawiajmy.