Przywództwo sytuacyjne — na czym polega model Blancharda?

Coraz większa konkurencja i dynamika zmian w świecie biznesu wymagają od organizacji precyzyjnych działań, które pomogą jej osiągnąć sukces. Innowacyjne środowisko pracy, kultura włączająca, zarządzanie zmianą, aktywności w zakresie zrównoważonego rozwoju. To tylko kilka niezwykle kluczowych aspektów dla firm, które chcą utrzymać swoją pozycję na tak konkurencyjnym w dzisiejszych czasach rynku. Jednak najważniejszą kwestią, która pozwoli zatrzymać najlepsze talenty i będzie wspierać rozwój pracowników jest skuteczne zarządzanie, a przede wszystkim umiejętny dobór stylu przywództwa do poziomu gotowości pracownika. Pomocnym narzędziem w tym procesie jest tzw. model Blancharda. Na czym dokładnie polega i jak wpływa pracę działów HR oraz rozwój pracowników? Czym jest przywództwo sytuacyjne? Wszystko wyjaśniamy w tym artykule. 

Model Blancharda — co to jest?

Przywództwo sytuacyjne jest dziś jednym z najpopularniejszych rozwiązań w zakresie skutecznego zarządzania. Oparty na nim model Blancharda to elastyczne narzędzie, stosowane powszechnie przez organizacje na całym świecie, które pozwala precyzyjnie zarządzać rozwojem pracowników. 

Model Blancharda, znany również jako Situational Leadership II (SLII), wywodzi się z teorii przywództwa sytuacyjnego, opracowanej przez Kena Blancharda i Paula Hersey’a w 1968 roku. Celem ich badań było zrozumienie, dlaczego niektórzy liderzy nie potrafią efektywnie zarządzać zespołami, podczas gdy inni odnoszą sukcesy. Według teorii Hersey’a i Blancharda skuteczność przywództwa zależy od dopasowania stylu zarządzania do sytuacji i poziomu dojrzałości pracowników.

Model przywództwa sytuacyjnego opiera się na:

• poziomie gotowości pracownika, czyli tego, w jakim stopniu jego kompetencje i zaangażowanie pozwalają mu na wykonanie zadania;
• stylu przywództwa, czyli określonych zachowaniach przywódczych, które umożliwiają efektywne zarządzanie rozwojem pracownika na danym etapie gotowości. 

Style przywództwa w modelu Blancharda

Pierwotnie model Blancharda opierał się na dwóch wymiarach: zadaniowym i relacyjnym. W miarę rozwoju badań, Blanchard i jego zespół rozszerzyli model, tworząc bardziej kompleksową strukturę, która obejmuje cztery style przywództwa. W zależności od stopnia gotowości pracownika stosuje się inny sposób zarządzania jego rozwojem. Oto 4 główne style przywództwa według modelu Blancharda. 

Styl dyrektywny (kierujący, instruujący) 

Zazwyczaj jest stosowany wobec pracowników z niskim poziomem kompetencji, ale wysokim zaangażowaniem. W takiej sytuacji to lider wyznacza cele i zadania, a następnie instruuje pracowników, jak je wykonać. Przekazuje im niezbędne wsparcie merytoryczne oraz konkretne wytyczne.

Styl kojarzący (konsultujący) 

Ma na celu budowanie zaangażowania i relacji. Opiera się na dwustronnej komunikacji. Lider pełni rolę mentora/coacha. Wysłuchuje opinii pracowników, współpracuje z nimi i wspólnie poszukując najlepszych rozwiązań. Zapewnia pracownikom wsparcie w rozwoju poprzez motywowanie do działania i zwiększenie poczucia własnej wartości. Stosowany u pracowników z niskimi kompetencjami i niskim zaangażowaniem. 

Styl wspierający 

Styl nastawiony na relacje i współpracę. Przeznaczony dla pracowników o wysokich kompetencjach i niskim zaangażowaniu. Lider przede wszystkim wspiera pracowników w realizacji zadań, niż nimi kieruje. Jest otwarty na ich sugestie i pomysły, daje możliwość eksperymentowania i testowania nowych rozwiązań. Służy pomocą, zapewnia niezbędne informację i zachęca do działania. 

Styl delegujący

Wykorzystywany głównie wobec pracowników z wysokim zaangażowaniem i wysokimi kompetencjami. Lider powierza pracownikom większą odpowiedzialność w podejmowaniu decyzji i jest wsparciem tylko w razie potrzeby. Pracownicy mają jasny cel ale swobodę działania w jego osiągnięciu. 

Model Blancharda w praktyce 

Jak wynika z raportu Articulate “Reskilling, Retention and Resilience”, nawet 52% pracowników czuje potrzebę nauki nowych umiejętności. Z kolei 77% badanych twierdzi, że występują u nich luki kompetencyjne. Rozwój pracowników, m.in. poprzez upskilling wymaga skutecznego przywództwa. Model Blancharda pomaga liderom dopasować styl zarządzania rozwojem pracowników, aby skutecznie zdobywali pożądane umiejętności i kompetencje przyszłości. Sprawne korzystanie z nowoczesnych narzędzi i rozwiązań opartych o sztuczną inteligencję to dodatkowe korzyści dla pracodawców i pracowników. W jakich sytuacjach i procesach wewnętrznych firmy można wykorzystać model Blancharda?

• Wdrożenie nowego pracownika — w procesie onboardingu lider powinien pomóc pracownikowi zdobyć potrzebną wiedzę i umiejętności, które pomogą mu szybko i skutecznie wejść w życie organizacji, iw takiej sytuacji najlepiej sprawdzi się styl dyrektywny i styl konsultujący. 
• Zadania wymagające kreatywności i samodzielności – w tym przypadku przywódca powinien stosować styl delegowania, aby umożliwić pracownikowi wykorzystanie jego potencjału, co może być szczególnie istotne przy pracy np. pokolenia Alfa.
• Zadania wymagające motywacji i zaangażowania – w tym przypadku przywódca powinien stosować styl wspierający, aby pomóc pracownikowi w utrzymaniu motywacji.
• Menedżer zespołu sprzedaży może stosować styl kierowania w przypadku nowych pracowników, którzy nie mają doświadczenia w sprzedaży.
• Menedżer zespołu programistów może stosować styl delegowania w przypadku doświadczonych programistów, którzy są w stanie samodzielnie wykonywać złożone zadania.
• Menedżer zespołu projektowego może stosować styl wspierający w przypadku pracowników, którzy są zmotywowani do pracy, ale potrzebują dodatkowego wsparcia w realizacji swoich zadań.

Przywództwo oparte na modelu Blancharda i przywództwie sytuacyjnym nie jest pozbawione wyzwań. Liderzy muszą być w stanie skutecznie ocenić poziom dojrzałości pracowników i dostosować swoje podejście. Rozwinięcie tej umiejętności wymaga praktyki, obserwacji i zdolności do empatii.

Jak wykorzystać model Blancharda w procesach HR i L&D? 

Model Blancharda, czyli Situational Leadership® II ma istotny wpływ na pracę działów HR, managerów i procesy learning and development. Zapewnia strukturalne i elastyczne podejście do zarządzania zespołami, które może przyczynić się do zwiększenia efektywności i skuteczności pracy. Poniżej przedstawiamy, w jaki sposób ten model wpływa na pracę tych grup:

Działy HR:

1. Selekcja i rozwój liderów: Działy HR mogą korzystać z modelu Blancharda jako narzędzia przy selekcji i rozwoju liderów w organizacji. Mogą ocenić, jakie umiejętności przywódcze są potrzebne na różnych poziomach organizacji i jakie style przywództwa są najskuteczniejsze w danym kontekście.
2. Projektowanie szkoleń: HR może projektować szkolenia i programy rozwojowe oparte na modelu Blancharda. Dzięki temu liderzy zdobędą umiejętności identyfikowania poziomu dojrzałości pracowników i dostosowywania swojego podejścia.
3. Kultura organizacyjna: Model Blancharda może pomóc HR w budowaniu kultury organizacyjnej opartej na elastycznym podejściu do przywództwa. Pomoże również w promowaniu niezwykle dziś pożądanej kultury włączającej w organizacji. Wspieranie liderów w stosowaniu różnych stylów zarządzania w zależności od sytuacji pozwoli wzmocnić zaufanie i poprawić współpracę w zespole.

Managerowie:

1. Skuteczne zarządzanie zespołem: Model Blancharda dostarcza konkretnych wskazówek, jak dostosować styl przywództwa do poziomu dojrzałości pracowników. Dzięki temu managerowie mogą bardziej efektywnie motywować, przekazywać wiedzę i wyznaczać cele.
2. Dostosowanie do zmieniających się sytuacji: W dzisiejszym biznesowym środowisku sytuacje zmieniają się szybko. Managerowie muszą być elastyczni i gotowi na różnorodność wyzwań. Model Blancharda pomaga im w dostosowaniu swojego podejścia do zmieniających się okoliczności.
3. Rozwój zespołu: Poprzez umiejętne wykorzystanie różnych stylów przywództwa zgodnie z modelem Blancharda, managerowie mogą wspierać rozwój swoich pracowników. Pomaga to nie tylko w rozwoju umiejętności, ale również w budowaniu zaangażowania i zadowolenia pracowników.
4. Komunikacja i relacje: Model Blancharda podkreśla znaczenie komunikacji dwustronnej. Managerowie, którzy stosują ten model, skupiają się na budowaniu dialogu z pracownikami, co może poprawić jakość relacji w zespole.

Podsumowując, model Blancharda ma istotny wpływ na dział HR i managerów w firmach, pomagając w tworzeniu bardziej elastycznego, skutecznego i zaangażowanego środowiska pracy. Poprzez dostosowywanie stylu przywództwa do poziomu dojrzałości pracowników i sytuacji, model ten przyczynia się do sukcesu organizacji i rozwoju jej zasobów ludzkich.

Aby wykorzystać model Blancharda do rozwoju pracowników, pracownicy działów HR i L&D powinni:

• Określić poziom gotowości i zaangażowania poszczególnych pracowników. Można to zrobić, obserwując ich pracę, przeprowadzając rozmowy z nimi lub wykorzystując narzędzia do oceny pracowników.
• Dostosować styl przywództwa do potrzeb i możliwości poszczególnych pracowników.
• Regularnie monitorować efektywność stosowanego stylu przywództwa.

Przywództwo sytuacyjne w e-learningu 

Chcesz skutecznie edukować liderów w swojej firmie? Szukasz narzędzi, które pomogą Ci zarządzać rozwojem pracowników i spełnią ich potrzeby rozwojowe na każdym etapie dojrzałości? Skontaktuj się z ekspertami GroMar i porozmawiajmy. 

Poznaj innowacyjne szkolenie VR z kompetencji liderskich, dzięki któremu zarządzanie w Twojej firmie wejdzie na wyższy poziom. Poszukujesz stabilnej platformy do kursów online, która pomoże Ci monitorować efektywność prowadzonych szkoleń i poprawi zaangażowanie w zespole? Sprawdź naszą autorską platformę LMS LearnWay.