Technologia XR, czyli jak cyfrowa rzeczywistość zmienia świat firm?

Wykorzystanie narzędzi Virtual Reality i Augumented Reality w edukacji i biznesie przyspieszyło na tyle, że dziś nazywane są jako technologia XR i uznawane za jeden z najgorętszych trendów w e-learningu 2023. Extended Reality, czyli połączenie kilku immersyjnych technologii, w jedno, wielowarstwowe doświadczenie, jest coraz intensywniej stosowane w sektorze szkoleniowym. O kondycji tej branży i przyszłości nowych technologii w miejscach pracy rozmawiamy z Arkadiuszem Lepczyńskim, Kierownikiem Działu VR/AR i Aplikacji mobilnych w GroMar Sp. z o.o.

Według badań przeprowadzonych przez GroMar w 2021 roku, ponad ⅓ firm wyraziła chęć wykorzystania technologii VR/AR w swoim biznesie w najbliższej przyszłości. Czy ten wzrost zainteresowania jest już widoczny? Jak obecnie wygląda rynek VR i AR w Polsce? 

Światowy rynek VR rozwija się szybciej niż kiedykolwiek. Szacuje się, że do 2025 roku ma on osiągnąć wartość nawet 42 milionów dolarów, a jeszcze w 2020 roku wynosił tylko 13 milionów dolarów. Ten wzrost popularności jest widoczny również w Polsce. Pojęcia VR i AR są już dobrze znane w korporacjach i sektorze MŚP, coraz więcej ludzi ma świadomość czym jest VR, a czym AR i potrafi je odróżnić. Już nie spotykam się z sytuacjami, w których muszę to tłumaczyć naszym klientom.

W GroMar dostajemy zapytania, aby zrealizować szkolenia w jednej z tych technologii od firm z najróżniejszych branż: przemysłu, medycyny i ochrony zdrowia, kultury.

Firmy zauważają, że można przeszkolić swoich pracowników mniejszym kosztem, ale w równie ciekawy, innowacyjny sposób. W aplikacji VR możemy zasymulować każdy scenariusz i postawić użytkownika w niecodziennych sytuacjach. Przykładowo, aby nauczyć swój zespół obsługi lub serwisu maszyn, firmy wcale nie muszą zatrzymywać całej linii produkcyjnej – wystarczą do tego gogle VR i odpowiednia aplikacja.

W jaki sposób firmy w Polsce wspierają swoje działania biznesowe technologiami XR? Jak wykorzystują VR w szkoleniach?

Myślę, że polskie firmy wiedzą bardzo dobrze, co to jest VR i jak go można wykorzystać u siebie. Klienci często zgłaszają się do nas już z gotową wizją na aplikację XR, mają własne pomysły, które pomagamy im doprecyzować, a następnie zrealizować. 

VR i AR w szkoleniach można wykorzystać na różne sposoby. Ludzie najlepiej uczą się na popełnionych błędach, a szkolenia w wirtualnej rzeczywistości są bardzo dobrym miejscem na ich popełnianie bez konsekwencji.

Szkolenia XR są bardzo dobrym rozwiązaniem dla szkoleń twardych. Sprawdzą się w branży przemysłowej, górniczej, budowlanej czy automotive, gdzie wszelkiego rodzaju symulatory pomagają szkolić w zakresie mechaniki i serwisu sprzętu. Ale technologia XR to również świetnie rozwiązanie w kursach z umiejętności miękkich. 

Jak wygląda przykładowe szkolenie VR?

Użytkownik po założeniu gogli zostaje przeniesiony do stworzonego przez nas cyfrowego świata. Każde szkolenie XR, tak jak klasyczne ekranowe, musi być poprzedzone krótką instrukcją i informacją o szkoleniu. Użytkownik dostaje krótkie, ale treściwe informacje na temat sterowania i poruszania się po szkoleniu. Dowiaduje się również, co jest celem szkolenia i jakie zadanie ma wykonać. Następnie, za pomocą kontrolera i laserowego promienia naciska na przycisk, aby potwierdzić zapoznanie się z przedstawionymi mu informacjami. Po takim wstępie, użytkownik jest gotowy do rozpoczęcia szkolenia w technologii XR.

Musimy pamiętać, że takie szkolenia nie mogą być długie. Maksymalnie 15-20 minut wystarczy, aby nie zmęczyć użytkownika obecnością w cyfrowym świecie, w dodatku z hełmem na głowie, który do najlżejszych nie należy. Aby poruszać się po szkoleniu, użytkownik wykorzystuje specjalne kontrolery, jeżeli są dostępne. W przeciwnym wypadku (np. na VR mobilnym, cardboard) w celu potwierdzenia swojego wyboru, użytkownik musi sfokusować swój wzrok na interaktywnym elemencie. 

Następnie osoba ucząca się przechodzi do wykonania zadania szkoleniowego. Jeżeli celem jest np. naprawa maszyny, podchodzi ona do stanowiska pracy i wykonuje wszystkie niezbędne czynności: wyłącza zasilanie, otwiera obudowę, pobiera odpowiednie narzędzia do pracy. Szkolenie może być liniowe, co oznacza, że gracz musi wykonać czynności w konkretnej kolejności, bez możliwości ich wyprzedzenia. Może również mieć dowolność w ich wykonywaniu. 

Co sprawia, że VR jest skuteczniejszy od tradycyjnych szkoleń?

Zdecydowanie immersja. To dzięki niej użytkownik zapamiętuje czynności, wykonywane podczas szkolenia i potrafi je odtworzyć w realnej sytuacji. Mamy więc możliwość nauki praktycznych umiejętności, bez konsekwencji, w całkowicie bezpiecznych warunkach.

Szkolenia VR potrafią tak oszukać nasz mózg, że po chwili zapominamy o tym, że poruszamy się po wirtualnym świecie. Uczucie całkowitego zanurzenia w cyfrową rzeczywistość dodatkowo potęguje doświadczenia edukacyjne. Użytkownik, wciągnięty w świat VR, zostaje jednocześnie odcięty od innych bodźców i rozpraszaczy. W ten sposób lepiej i szybciej przyswaja wiedzę ze szkolenia.

Jakie jeszcze korzyści przemawiają za wprowadzeniem technologii XR w firmach?

Przede wszystkim, bezpieczeństwo szkolonego pracownika. Nie ma tu ryzyka uszczerbku na zdrowiu ani niepotrzebnych zagrożeń, które mogłyby pojawić się w rzeczywistości. 

Kolejna kwestia to pamięć mięśniowa. Człowiek lepiej przyswaja sobie wiedzę, kiedy czegoś doświadcza, kiedy sam coś wykona. Wiedza nabyta z karki papieru czy ekranu monitora za chwile może się ulotnić z naszej pamięci. Wykonanie zadań w pełnym, immersyjnym środowisku VR pozwala zdobytej wiedzy zostać z nami na dłużej. Użytkownik doświadczając podobnego scenariusza w realnej sytuacji, zdecydowanie szybciej go rozwiąże po szkoleniu VR niż po klasycznym szkoleniu.

Technologia XR nie należy do najtańszych. Już samo stanowisko VR potrafi pochłonąć pewien budżet. Mimo to, szkolenia przeprowadzone w tej technologii zapewniają oszczędności. Po pierwsze, nie ma potrzeby zatrudniania instruktorów, poświęcania ich czasu czy eksploatacji innych narzędzi. Po drugie, czas potrzebny na przeszkolenie pracownika w VR zmniejsza się z kilku godzin do kilkunastu minut. Trenerzy nie muszą każdorazowo przygotowywać stanowisk, ani zatrzymywać linii produkcyjnych.

Jak wygląda proces wdrażania technologii XR? Załóżmy, że firma chce postawić na szkolenia w oparciu o VR/AR. Od czego powinna zacząć? 

Na początek powinna się do nas zgłosić z chęcią realizacji takiego szkolenia 🙂

Jeżeli klient wie, z czego chce przeszkolić swoich pracowników, ale nie ma pomysłu jak to zrobić, to już na tym etapie zapewniamy kompleksowe doradztwo. Omawiamy, co jest możliwe do wykonania, zderzamy ze sobą różne wizje, analizujemy, przyjmujemy wszystkie sugestie od klienta i wspólnie tworzymy zasady działania produktu.

Po ustaleniu planu działania, nasz Dział VR/AR i Aplikacji mobilnych przystępuje do pracy. W GroMar mamy ponad 100 specjalistów na pokładzie, w tym: scenarzystów, grafików 3D, programistów Unity, którzy czuwają nad każdym etapem prac nad projektem i dbają nawet o najmniejszy detal. W przypadku większych, bardziej zaawansowanych projektów w technologii XR, w pracach uczestniczą również ukierunkowani programiści i modelarze, animatorzy oraz dźwiękowcy. 

Gdy mamy już gotowy produkt, potrzebne będzie stanowisko szkoleniowe, wyposażone w gogle i komputer. Jeśli korzystamy z gogli VR warto pamiętać o tym, aby zapewnić trochę wolnej przestrzeni, aby użytkownik miał swobodę ruchów. Następnie rozstawiamy i podłączamy sprzęt, instalujemy odpowiednie aplikacje i … gotowe. Wdrożenie stanowiska VR/AR wcale nie jest takie trudne, jak mogłoby się wydawać.

GroMar realizuje szereg projektów multimedialnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii interaktywnych. Jaki był najbardziej wymagający projekt edukacyjny w zakresie VR/AR?

Każdy projekt jest w pewnego rodzaju wyzwaniem. Wymaga od nas wszechstronnego podejścia, zrozumienia potrzeb klienta i wspólnego wypracowania takiej koncepcji, która pozwoli te potrzeby spełnić.  Każdy klient jest inny i ma konkretne oczekiwania, a my zawsze staramy się stworzyć dla niego coś wyjątkowego. 

Sporym wyzwaniem na pewno jest stworzenie rozwiązań VR dla osób, które nigdy nie miały do czynienia z tą technologią. Wtedy musimy zaprojektować aplikację VR w jak najbardziej przystępny, intuicyjny sposób, aby była zrozumiała dla użytkowników i mogli bez trudności z niej korzystać. Nawet jeśli nigdy dotąd nie mieli styczności z okularami VR.

Jednym z naszych najciekawszych projektów, są realizacje VR dla Mediateki w Piotrkowie Trybunalskim. Na potrzeby sali VR stworzyliśmy mały symulator gry w piłkę ręczną. Gracz wciela się zawodnika drużyny szczypiornistów i ma możliwość rozegrania kilku fragmentów meczu piłkarskiego. Wyzwań w tym projekcie było wiele: począwszy od animacji zawodników (NPC), po AI które sterowało ich zachowaniem na polu gry. Bramkarz musiał odpowiednio reagować na rzuty użytkownika, a zawodnicy z drużyny gracza musieli być gotowi na odbiór podania. To był chyba, jak do tej pory, nasz najtrudniejszy projekt.

Co rekomendujesz firmom, które nie mają zbyt dużego budżetu, a chciałyby wprowadzić wirtualną rzeczywistość do rozwoju pracowników? 

W tym momencie mamy dostęp do różnego rodzaju VR’ów i gogli. W zależności od budżetu jakim dysponuje klient, można kupić gogle za 5000 zł, ale można również wybrać smartfon za kilkaset złotych. Wszystko zależy od efektów, jakie chcemy uzyskać. Jeżeli w szkoleniu chcemy mieć fotorealistyczną grafikę z dużą ilości detali, to musimy liczyć się z wysokimi kosztami – gogle VR + komputer PC. Lecz gdy nie zależy nam na takich “wodotryskach”, możemy zrobić szkolenie VR na bazie zdjęć i wideo 360. Taką aplikację będzie można uruchomić na większości telefonów komórkowych. Dodając do tego tzw. Cardboard’a mamy już „stoisko” VR.

Decydując się na wirtualną rzeczywistość z małym budżetem, proponowałbym szkolenie zbudowane właśnie z takich elementów. Otoczeniem VR może być interaktywny film, nagrany w 360 stopniach. Koszt nie duży, efekt VR i immersja jest, a dodatkowo mamy wsparcie przeglądarek www i możliwość uruchomienia szkolenia bez posiadania gogli. 

Jak Twoim zdaniem będzie wyglądała przyszłość technologii XR w środowiskach pracy? 

Szacuje się że rynek XR w ciągu najbliższych 5 lat wzrośnie do wartości 227 bilionów dolarów. W roku ubiegłym wartość ta wynosiła 16 bilionów. Zatem sektor XR wcale nie zamierza zwalniać. Producenci sprzętu i akcesoriów cały czas prześcigają się w wymyślaniu i tworzeniu coraz nowszych technologicznie urządzeń i sprzętów zwiększających immersję jak rękawice i kamizelki haptyczne. Już dziś firma OVR udostępnia specjalne akcesoria do gogli VR, generujące różne zapachy. 

Okulary stają się mniejsze i lżejsze, dzięki czemu poczucie immersji jest jeszcze większe. Podejrzewam, że producenci okularów w najbliższych latach będą chcieli się skupić na zwiększeniu wydajności baterii dla okularów bezprzewodowych, zwiększeniu precyzji śledzenia dłoni czy na zwiększeniu kąta widzenia i jakości obrazu.

Bardzo dziękuję za rozmowę!

Rozmawiała: Natalia Merk, Senior Content Marketing Specialist w GroMar

Interesuje Cię technologia XR, ale nie masz pomysłu, jak wykorzystać ją w swojej organizacji? Szukasz innowacyjnych i atrakcyjnych narzędzi do rozwoju pracowników? Rozwiązania VR i AR pomogą wznieść Twoje programy szkoleniowe na wyższy poziom. Skontaktuj się z nami i porozmawiajmy o tym, co możemy zrobić dla Twojej firmy lub instytucji!