Niepełnosprawni w pracy

Wielu polskich przedsiębiorców wciąż zastanawia się, jak poradzić sobie z zatrudnianiem i onboardingiem osób niepełnosprawnych (OzN). W firmach zatrudniających poniżej 25 osób na etatach nie sprawia to jeszcze takiego problemu, jak w średnich i dużych przedsiębiorstwach, które które w 2020 roku stracą na tym blisko 5.000.000.000 złotych z powodu kar i wpłat na PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych). Dotyczy to ponad 30 000 największych polskich firm, więc problem jest poważny.

Jak zaoszczędzić te pieniądze, tak szczególnie potrzebne w dobie kryzysu wywołanego koronawirusowym lock down’em? Jak zatrudnić i szkolić OzN? Jak pracować na co dzień z niepełnosprawnymi? O tym i nie tylko o tym piszemy na blogu GroMar we współpracy z Marcinem Piechotą, ekspertem ds. rekrutacji osób niepełnosprawnych z serwisu www.zeronapfron.pl.

Po co zatrudniać osoby niepełnosprawne?

W Polsce wciąż mamy bardzo niski wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Tylko 26,2% z nich w 2018 roku była czynna zawodowo. Średnia w UE jest blisko dwa razy wyższa – wynosi 48,7%. Jakie korzyści daje firmom poprawianie tych statystyk? Przede wszystkim chodzi o:

• Większe oszczędności dla firmy (przy zatrudnieniu minimum 6% osób niepełnosprawnych w firmie spośród wszystkich Pracowników):
  • dofinansowanie do pensji z PFRON,
  • brak kar na Fundusz (roczne odpisy od 26 007 PLN w przypadku jednorazowego odpisu aż do 104 028 PLN w przypadku wielokrotnego, poczwórnego)
• Lepszy wizerunek pracodawcy (employer branding, CSR)

Największym polskim pracodawcą (jednocześnie będącym Klientem GroMar), który chwali się wskaźnikiem zatrudnienia osób niepełnosprawnych i jego systematycznym wzrostem, jest Poczta Polska, zatrudniająca ok. 1730 OzN (2,2% wszystkich Pracowników).

Kary roczne na PFRON

Orientacyjne kwoty płacone rocznie na PFRON w zależności od liczby zatrudnionych (stan na czerwiec 2020) wynoszą:

Ilość pracowników	Wpłata na PFRON / miesięcznie	Wpłata na PFRON / rocznie
100 osób	13 003,46 PLN	156 041,46 PLN
200 osób	26 006,91 PLN	312 082,93 PLN
500 osób	65 017,28 PLN	780 207,32 PLN
1000 osób	130 034,55 PLN	1 560 414,64 PLN
2500 osób	325 086,38 PLN	3 901 036,60 PLN
5000 osób	650 172,77 PLN	7 802 073,20 PLN

Tak olbrzymie, zaoszczędzone sumy warto przeznaczyć np. na zatrudnienie nowych Pracowników i zwiększenie możliwości produkcyjnych firmy, dostosowanie siedziby firmy do potrzeb osób niepełnosprawnych lub dodatkowe szkolenia dla Pracowników.

Jak zatrudnić niepełnosprawnego Pracownika?

Kluczem jest wiedza i otwartość na drugiego człowieka. Przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w naszej firmie musimy poznać specyfikę różnych schorzeń. Wyjść poza utarte stereotypy i schematy myślenia. Do tego warto upewnić się, że zarówno OzN będzie się czuł dobrze i bezpiecznie w swoim nowym miejscu pracy, jak i sprawdzić, czy będzie w stanie efektywnie pracować na wyznaczonym stanowisku. 

Osoba niepełnosprawna może w pierwszej chwili nie przyznać się przed pracodawcą do swoich defektów, szczególnie gdy niepełnosprawność jest niewidoczna na pierwszy rzut oka, jak w wypadku np. epilepsji, czy choroby psychicznej. Jako rekruterzy i przedsiębiorcy, nie bójmy się pytać. Stwórzmy atmosferę, w której chcemy słuchać, a rekrutowana OzN poczuje się na tyle dobrze, by naprawdę chciała o tym mówić.

Co mówi o tym Marcin Piechota, ekspert ds. rekrutacji niepełnosprawnych i PFRON?

Nie byłoby konieczności przeprowadzania akcji ujawniania się niepełnosprawnych gdyby sprawa została załatwiona już podczas rekrutacji pracowników. Nikt się nie ujawnia ponieważ już na „dzień dobry” kandydat może popaść w niełaskę. Nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie ryzykował gdy niepełnosprawność nie jest z miejsca widoczna.

Otrzymuję wiele zapytań od OzN z pytaniem UJAWNIAĆ SIĘ czy tego nie robić. Z miejsca odradzam nadgorliwość, gdy nie ma wysłanego WYRAŹNEGO sygnału z drugiej strony. Doradzam, aby czekać i obserwować rozwój sytuacji. Niektórzy ujawniają się dopiero, gdy podpiszą umowę na czas nieokreślony. Wiele osób zawiodło się na deklaracjach firm teoretycznie otwartych na różnorodność. Rzeczywistość okazała się brutalna.

Pamiętam jak mój znajomy Polak, mieszkający we Francji (od ponad 25 lat) przeprowadzał rozmowę rekrutację z kandydatem. „Wyczuł”, że jest on niepełnosprawny i wprost zachęcił go do przyznania się, że ma orzeczenie o niepełnosprawności. DLACZEGO? Powiedział mu wprost, że firma będzie miała z tego powodu bonusy finansowe. Taka jest polityka ich firmy i zarządowi zależy, aby nie płacić kar. Kawa wyłożona wprost na ławę. Wyraźny sygnał wysłany i od razu lżej się oddycha.

Jak szkolić niepełnosprawnego Pracownika?

Onboarding i rozwój niepełnosprawnego Pracownika w naszej organizacji to nie lada wyzwanie. Chociaż ustawa o dostępności cyfrowej na razie obowiązuje tylko sektor publiczny, sam temat staje się coraz ważniejszy również dla firm prywatnych. Pamiętajmy, aby przede wszystkim szkolenia online dla niepełnosprawnych były tworzone zgodnie ze standardami WCAG 2.0 (a nawet WCAG 2.1). Tworzenie takiej platformy szkoleniowej i e-szkoleń dla osób niepełnosprawnych powinno być poprzedzone rzetelnym badaniem potrzeb szkoleniowych i pogłębionymi wywiadami z potencjalnymi kursantami.

Jakie prace może wykonywać niepełnosprawny Pracownik?

Praktycznie w wielu wypadkach takie same, jak pracownik pełnosprawny. Osoba z leczoną cukrzycą świetnie sprawdzi się jako handlowiec lub pracownik fizyczny. Osoba chora na epilepsję, której ataki są bardzo sporadyczne, może być bardzo dobrym pracownikiem biurowym. Proste prace księgowe i zadania dla archiwisty można przekazać na ręce osoby z autyzmem lub zespołem Aspergera.

Przykładowy list motywacyjny osób niepełnosprawnych – co mogą robić w Twojej firmie osoby niepełnosprawne?

„Jesteśmy wieloletnimi pracowniczkami zdalnymi. Praca zdalna w domu dla nas nie jest „nową rzeczywistością”, a wieloletnią codziennością. Doskonale wiemy jakie narzędzia wykorzystywać w pracy zdalnej oraz w jaki sposób, oraz jak oddzielić sprawy domowe od zawodowych, jak zachować „work-life balance”, aby pracować efektywnie i wydajnie. Wieloletnia praca zdalna, uczyniła z nas doświadczonych telepracowników, wykonujących swoją pracę rzetelnie i z przyjemnością, aby Pracodawca był w pełni usatysfakcjonowany z wykonanych przez nas obowiązków.

Obydwie posiadamy stopień niepełnosprawności, oraz schorzenia szczególne, co powoduje, że można uzyskać wielokrotny odpis z PFRON. (trzykrotny i czterokrotny).

Znamy się razem od wielu lat, pracowałyśmy razem na równoległych stanowiskach przez ostatnie trzy lata, przy ogólnopolskich bazach danych, w angielskojęzycznych systemie CRM, dedykowanym specjalnie danemu projektowi. Jesteśmy lojalnymi i sumiennymi pracownikami, o czym świadczy wieloletnie zadowolenie naszego klienta, dla którego świadczyłyśmy pracę.

Dla Państwa, w Firmie możemy zaoferować wiele różnych form wsparcia w pracy, na różnych poziomach:

1. bieżące wsparcie przy wszelkich pracach biurowych, HR, rekrutacjach nowych pracowników itp.,
2. znajomość programów biurowych EXCEL, WORD, Power Point w stopniu dobrym, bardzo dobrym i biegłym, zestawienia statystyczne, tabele przestawne itp. to dodatkowy nasz atut
3. brokering informacji, weryfikacja poprawności danych
4. monitoring działań konkurencji w Sieci
5. pomoc przy prowadzeniu uproszczonej księgowości, spraw personalno-kadrowych
6. wprowadzanie dokumentów do systemu księgowego
7. pomoc i wsparcie biurowe (i nie tylko) przy wszelkich projektach wewnętrznych
8. wsparcie w Social Media, prowadzenie Fan Page, stron internetowych, Instagrama, akcje marketingowe w Social Media itp.
9. praca na systemach CRM
10. po odpowiednim przeszkoleniu obsługa wszelkich programów biurowych dedykowanych konkretnym działaniom w Firmie nie będzie dla nas problemem
11. monitorowanie i analizowanie danych rynkowych i konkurencji; rekomendowanie modeli biznesowych i akcji pro- sprzedażowych na ich podstawie
12. przygotowywanie ofert handlowych, prowadzenie negocjacji cenowych, przyjmowanie zamówień od klientów
13. współpraca z innymi działami w organizacji w celu maksymalizacji sprzedaży
14. czuwanie nad poprawnością otrzymywanych oraz wystawianych dokumentów sprzedażowych, oraz nad obiegiem dokumentów w Firmie
15. wsparcie i realizowanie nowych projektów, wsparcie telemarketingowe poprzez nawiązywanie i utrzymywanie kontaktu z klientami, deweloperami, agencjami nieruchomości i dostawcami usług
16. realizowanie wskazanych zadań w ramach prowadzonych projektów retail
17. budowanie wszelkiego rodzaju baz danych na wewnętrzne potrzeby firmy i nie tylko.

Jesteśmy otwarte na przebranżowienie się, dokształcanie, uczestnictwo w kursach, szkoleniach, szybko się uczymy i z entuzjazmem jesteśmy otwarte na nowe doświadczenia i wiedzę. Wszelkie dokształcanie się, szkolenia wewnętrzne nie stanowią dla nas problemu.

Co powinno zawierać ogłoszenie o pracę, otwarte dla osób niepełnosprawnych?

• Dokładny opis stanowiska i wymagań, wskazujący najtrudniejsze fizycznie zadania do wykonania.
• Wysokość wynagrodzenia (najlepiej osobno w okresie próbnym, jak i po jego zakończeniu).
• Wyraźne wskazówki i pozytywne sygnały dla niepełnosprawnych, np.:
  • „Przestrzegamy wszystkich norm i przepisów dotyczących wydłużonego czasu urlopów dla osób niepełnosprawnych itp.” 
  • „Jako firma odpowiedzialna społecznie jesteśmy otwarci na zatrudnianie dla osób niepełnosprawnych”
  • Wskazanie konkretnych niepełnosprawności, które nie przeszkodzą w pracy na wskazanym stanowisku, np.: “W naszym Zespole mile widziane są osoby z chorobami psychicznymi, epilepsją i wadami wzroku, jednak, niestety, przez bariery architektoniczne nie mamy możliwości zatrudniania osób na wózkach inwalidzkich”.
• Informacje o ewentualnej możliwości pracy zdalnej (jeśli nasza siedziba nie pozwala technicznie na godne przyjęcie OzN, osoby niepełnosprawne możemy rekrutować ich online, zapewnić im pracę zdalną i służbowy komputer i telefon do pracy z domu).

Jakie przywileje przysługują niepełnosprawnym Pracownikom?

Osobom z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności przysługuje 7-godzinny dzienny czas pracy (35 godzin w tygodniu) oraz dodatkowe 10 dni urlopu wypoczynkowego. Nie dotyczy to OzN z lekkim stopniem niepełnosprawności. Więcej o przywilejach dla niepełnosprawnych Pracowników przeczytasz tutaj.

Gdzie szukać dodatkowej wiedzy o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych?

• Infolinia “Sprawni w pracy”: +48 22 831 85 82
• Strona internetowa PFRON
• Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych
• Serwis ZEROnaPFRON.pl Marcina Piechoty

Niepełnosprawni w pracy – warto?

Zdecydowanie TAK. Niepełnosprawni w Twojej firmie to niższe koszty (w 72% przypadków pracodawcy zatrudniają OzN ze względu na oszczędności w ramach wpłat na PFRON), lepszy wizerunek i inwestycja, która obu stronom, zatrudnionym i zatrudniającym, może przynieść wiele dobrego. 

Jeśli chciałbyś stworzyć platformę edukacyjną online dla niepełnosprawnych w Twojej firmie, dostosowaną do standardów WCAG 2.1, napisz do nas poprzez formularz kontaktowy i porozmawiajmy o tym.